Miejsce festiwalu 2023

dawna fabryka pończoch i sklepy

Jakobstraße 2/3 02826 Görlitz

Historia Jakobstraße 2/3

Historia Jakobstraße 2/3

Jakobstr. 2, zbudowana w latach 1909/10 przez mistrza budowlanego Franza Grunerta na zlecenie Leopolda Cohna.
Jakobstr. 3, zbudowana w 1868 r. jako dom mieszkalny przez producenta zegarów Augusta Eduarda Röhriga, w 1896 r. w podwórzu powstaje fabryka, zbudowana przez Leopolda Cohna, który kupił dom mieszkalny w 1895 r. i zlecił jego przebudowę.

Fabryka na podwórku budynków mieszkalnych i gospodarczych przy Jakobstraße 2/3 należała niegdyś do Leopolda Cohna, który zorganizował budowę nowego budynku fabrycznego.
Przy Jakobstraße mieściła się "Fabryka Pończoch Louis Cohn", która zajmowała się produkcją dzianych pończoch, skarpet i skarpet sportowych, które wysyłano na cały świat. Istniała ona od 1846 roku, założona przez Louisa Cohna. Syn, Leopold Cohn, dołączył do biznesu w 1857 roku. Pierwszy budynek znajdował się wtedy przy Marienplatz 2. Później przeniesiono się na Jakobstrasse, w 1895 roku zakupiono grunt i budynek mieszkalny, a w 1896 roku wybudowano fabrykę w podwórzu przy Jakobstrasse 3. Znajdujące się tam pomieszczenia magazynowe i biurowe pozostały w użyciu, gdy w 1923 roku przeniesiono właściwą produkcję do nowoczesnego budynku fabrycznego przy Jauernicker Strasse w południowej części Görlitz. Z pomieszczeń fabrycznych i produkcyjnych Louis Cohn Strumpfwarenfabrik AG wyjeżdżało tygodniowo kilkadziesiąt par pończoch i skarpet, a jeśli zsumować produkcję z całego roku, to kilka milionów par pończoch trafiało z Görlitz do handlu hurtowego i do największych detalistów. Za zarządzanie odpowiadają Fritz i Ludwig Cohn, synowie Leopolda Cohna. Ludwig Cohn, urodzony w 1875 roku, zmarł w Buchenwaldzie w 1938 roku w wyniku warunków więziennych. W grudniu 1938 roku majątek i fabryka żydowskiej rodziny Cohnów zostały przymusowo znacjonalizowane, a władze partyjne wyznaczyły nowego dyrektora zarządzającego. Wraz z przymusową sprzedażą całego majątku dawnej fabryki pończoszniczej Cohnów, rodzina Cohnów została zmuszona do sprzedaży fabryki. Fabryka pończosznicza Cohn przez ówczesnych właścicieli i następców, żydowskiego kupca Rudolfa Milchnera i Alfreda Feldmanna. Rodziny Cohnów, Feldmannów i Milchnerów uciekły z Görlitz i udało im się uniknąć prześladowań. Dziś potomkowie rodzin Fritza i Ludwiga Cohnów mieszkają w Izraelu, Brazylii i USA.
Oprócz domów żydowskich przy Steinstrasse i Viktoriastrasse, w 1939 r. przy Jakobstrasse 3 powstał kolejny dom żydowski. W języku władz państwa nazistowskiego terminem Judenhaus określano budynki mieszkalne należące wcześniej do Żydów, do których przymusowo wprowadzano wyłącznie żydowskich lokatorów i podnajemców. Kamienie upamiętniające rodzinę dr Ericha Oppenheimera, jego żonę i ich syna Wernera zostały wmurowane w lipcu 2007 roku przed domem przy Jakobstraße 3. 

Z Jakobstraße droga rodziny Oppenheimerów i innych rodzin żydowskich prowadziła w 1942 roku do obozu pracy w Tormersdorfie, gdzie małżeństwo popełniło samobójstwo, wiedząc o zbliżającej się deportacji. Syn Werner zginął w obozie koncentracyjnym w Lublinie w 1942 roku.
W okresie powojennym firma założona przez Louisa Cohna stała się własnością państwową i funkcjonowała pod nazwą VEB Görlitzer Strumpfwarenfabrik, później pod nazwą VEB Kinderstrickwaren Ebersbach.
Budynek fabryczny przy Jakobstraße służył do końca epoki NRD jako Zakład 2 VEB Feuerlöschgerätewerk. Część budynku fabrycznego w podwórzu przy Jakobstraße została kilka lat temu rozebrana.

 

Tekst: Daniel Breutmann, goerlitz21 e.V. / Network Industrial Culture Görlitz